یانا و یارا

 گوناگونی گیاهان

گیاهان بسیارگوناگون می باشند بعضی به شکل درخت بعضی به شکل بوته کوچک و بزرگ هستند.

قسمت های اصلی هر گیاه عبارتند  از : ریشه ، ساقه و برگ

ریشه ها ، ساقه ها ، برگ هاوگل های گیاهان به شکل ها و اندازه ی گوناگونی هستند

بعضی از ریشه ها افشان هستند . گیاهانی که ریشه ی افشان دارند دارای برگ ها ی دراز و باریک

هستند . و برای جا های پر آب مناسب هستند.

بعضی ازریشه ها راست هستند این گیاهان دارای برگ پهن می باشند ودرمناطق کم آب رشد

می کنند .

 دانه ها به دو گروه تبدیل می شوند:

الف) یک قسمتی مانند : گندم و جو و …    

ب) دو قسمتی مانند لوبیا ونخود و...

بعضی از گیاهان گل ندارند و دانه در اندام های چوبی به نام مخروط تشکیل می شود

کار ساقه : گیاه را به سمت نور هدایت می کند و ان را محکم نگه می دارد

کار برگ غذا سازی در گیاهان است .

در گیاهان گل دار ، گل ها تبدیل به میوه می شوند

گیاهان برای رشد احتیاج به نور خورشید ، آب ، خاک ، مواد معدنی و کربن دی اکسید دارند

بیشتر درختان میوه گل دارند .

ساقه ی بعضی از گیاهان مانند گندم و جو تو خالی و ظریف هستند .

ولی ساقه ی بعضی دیگر مثل گیاه شمعدانی تو پر و ضخیم هستند .

گیاهان را از روی شکل و تعداد گل برگ ها تقسیم بندی می کنند .

دانشمندان گیاهان دانه دار را به شکل زیر تقسیم بندی می کنند :

گیاهان دانه دار

دانه دار مخروط دار  

دانه دار گل دار

گل ۳ گلبرگی

گل ۴ یا ۵ گلبرگی

گیاهان سبز:

تنها موجودات زنده ای هستند که می توانند غذای خود را به کمک نور خورشید از آب و دی اکسید کربن بسازند. در این فرایند که فتوسنتز نامیده می شود، اکسیژن تولید می شود که موجودات زنده برای تنفس به آن نیاز دارند. جانوران یا به غذایی که گیاهان می سازند وابسته اند یا مستقیماً از گیاهان تغذیه می کنند و یا جانوران دیگری را می خورند که خود گیاه خوارند. بدون گیاهان همه ی جانوران ، از جمله انسان ها می میرند.

طبقه بندی گیاهان: بیش تر گیاهان، آب و املاح را از راه ریشه ها جذب می کنند و توسط لوله های باریکی به نام آوند به ساقه وبرگ ها انتقال می دهند. به این مجموعه لوله ها دستگاه آوندی می گویند و بر این اساس سلسله ی گیاهان را به دو گروه بزرگ تقسیم می کنند: گیاهان بدون آوند(شامل جلبک ها و خزه ها) و گیاهان آوندی(شامل پنجه گرگیان،‌دم اسبیان ، سرخس ها،‌مخروط داران و گیاهان گل دار)

گیاهان گل دار: تکامل یافته ترین و پیچیده ترین گروه از سلسله ی گیاهان اند. آن ها گل هایی دارند که اندام های جنسی گیاه را در بر می گیرد. اندام های جنسی ، میوه و دانه تولید می کنند. دانه گیاهکی است که به همراه ذخیره ای از غذا در پوستی محافظ  قرار گرفته است، به طوری که در شرایط مناسب به سرعت گیاهی جدید پدید می آورد.

گیاهان گل دار را به دو گروه عمده ی تک لپه ای ها و دو لپه ای ها تقسیم می کنند

تک لپه ای : با ویژگی های مشترک زیر به راحتی تشخیص داده می شوند:

- گیاهک درون دانه ی آن ها یک لپه (دارای ذخیره ی غذایی) دارد.

- ریشه ی افشان دارد و برگ ها غالباً دم برگ ندارند، پهنک برگ در اغلب تک لپه ای ها کشیده و رگبرگ ها موازی هستند.

- دستجات آوندی در ساقه ی این گیاهان پراکنده اند.

- تعداد گل برگ های گل، اغلب 3 یا مضربی از این عدد است.

گیاهان تک لپه ای در طبیعت فراوان هستند.مانند گندم، برنج، ذرت و خرما.

دولپه ای ها دارای ویژگی های مشترک زیر هستند:

- گیاهک یا جنین دانه دو لپه دارد.

- اغلب آن ها ریشه ی راست دارند.

- رگبرگ ها منشعب و غیرموازی و به شکل های گوناگون است.

- تعداد قطعات گل 2 یا 5 یا مضربی از این اعداد است.

- دستجات آوندی در ساقه در روی یک دایره قرار دارند.

  دولپه ای ها نسبت به تک لپه ای ها گستردگی  و تنوع بیش تری دارند، اکثر گل ها، سبزی ها، درخت چه ها و درختان گل دار از این گروه اند.

  ریشه: ریشه ی بیش تر گیاهان گل دار، در قاعده ی ساقه ی اصلی قرار دارد. ریشه طوری پخش می شود که گیاه را ثابت و محکم در زمین نگه دارد. وظیفه ی مهم دیگر ریشه، جذب آب و نمک های معدنی مورد نیاز گیاه از خاک است.

 انواع ریشه: ریشه ها را از روی شکل ظاهری به دو گروه تقسیم می کنند: ریشه های راست و ریشه های افشان.

در ریشه ی افشان تعداد زیادی ریشه ی کوچک از قاعده ی ساقه منشعب می شود که به طور گسترده و نه خیلی عمیق در خاک پخش می شوند. در ریشه ی راست، ریشه چه (ریشه ی کوچک دانه) ریشه ی اصلی را می سازد و ریشه های فرعی از آن منشعب می شوند. گاهی مثلاً در هویج و تربچه، ریشه ی اصلی در نتیجه ی ذخیره کردن مواد غذایی، متورم می شود. در مناطق کویری ریشه ی بعضی از گیاهان برای رسیدن به آن درون زمین پیش می رود و ریشه ی افشان در زیر سطح خاک به طور وسیعی گسترده می شود. ریشه ی افشان کاکتوس در زیر سطح زمین به طور وسیعی گسترده می شود، تا به سرعت آب باران های نادر را جذب کند.

ساختار ریشه: ریشه های جدید دائماً از نقطه ای بالای نوک ریشه ی اصلی می رویند. نوک ریشه را کلاهک ریشه حفاظت می کند. کمی بالاتر دسته ای از تارهای کشنده ی ظریف ریشه را احاطه می کنند. این تارها از سطح ریشه می رویند و آب و نمک های معدنی را از خاک جذب می کنند. در مرکز ریشه بافت خاصی وجود دارد که آب را به بالا و به پیکر اصلی گیاه هدایت می کند.

 ساقه: ساقه معمولاً اندامی هوایی است که اندام های دیگر گیاه(برگ ها، جوانه ها، گل ها و میوه ها) را بر روی خود نگه می دارد و از طریق آوندهایش از یک سو آب و نمک را از ریشه به برگ ها می رساند و از سوی دیگر مواد ساخته شده در برگ را به سایر اندام ها هدایت می کند. با آن که اغلب ساقه ها هوایی هستند، اما برخی از آن ها زیر زمینی و برخی دیگر آبزی اند. ساقه ها بر حسب نوع زیستگاه به سه دسته تقسیم می شوند: ساقه های هوایی، ساقه های آبی و ساقه های زیر زمینی. ساقه های هوایی ممکن است راست، پیچنده، خزنده یا بالا روند باشند. ساقه های راست، چوبی (درختی) یا علفی اند. ساقه های راست چوبی مانند درخت چنار، بلوط، بید و درختان میوه به حد کافی استحکام دارند. یونجه، بادمجان و آفتابگردان ساقه ی علفی راست دارند. ساقه های پیچنده (نیلوفر)، بالا رونده (مو) و خزنده (توت فرنگی) استحکام چندانی ندارند.

  ساقه های آبزی نرم و انعطاف پذیرند و در بین سلول های سازنده ی آن ها فضاهای بین سلولی هوادار  وجود دارد،‌مثل نیلوفر آبی. ساقه های زیر زمینی سبزینه ندارند و از برگ های قهوه ای رنگ فلس مانند پوشیده شده اند.

 برگ: در بیش تر برگ ها بخش نازک و گسترده ای به نام پهنک و دنباله ای به نام دمبرگ وجود دارد. در پهنک برگ رگبرگ ها را مشاهده می کنید که همان انشعابات آوندها هستند. شکل پهنک، وضع رگبرگ ها و طرز قرار گرفتن برگ ها بر روی ساقه گوناگون است. برگ ها از لحاظ شکل پهنک،‌ممکن است ساده یا مرکب باشند. در برگ ساده پهنک به قطعات کوچکتر تقسیم نمی شود و لبه ی آن ممکن است صاف یا دانه دار باشد. در برگ مرکّب، پهنک در اثر بریدگی های عمیق، به قطعات کوچکتری تقسیم  می شود. رگبرگ ها نیز متنوع اند و ممکن است منشعب یا موازی باشند.

  گل : گل اندام های تولید مثل گیاه را دربر می گیرد. گل،‌میوه و دانه تولید می کند که از آن ها نسل جدیدی از گیاه پدید می آید. گل های همه ی گیاهان گلبرگ های رنگارنگ و معطر ندارند. گندمیان گلبرگ ندارند و در بعضی از درختان گلبرگ ها آن قدر کوچک اند که اصلاً متوجه وجود آن نمی شوید. بخش های گوناگون گل در انتهای دمگل روی دایره هایی قرار می گیرند. این بخش ها، شکل ها و اندازه های متفاوتی دارند ولی وظیفه ی همه ی آن ها یکی است.

 گل حاوی اندام های تولید مثل گیاه است. قسمت نر گل پرچم نامیده می شود که دانه های گرده را تولید می کند. قسمت ماده مادگی نام دارد و بعد از لقاح میوه و دانه تولید می کند.

  دانه: گیاهان گل دار و مخروط داران ، دانه تولید می کنند. هر دانه، اگر در شرایط مناسب قرار گیرد می تواند بروید و گیاه جدیدی تولید کند. دانه ی گیاهان گل دار را در درون میوه نمو می یابد، اما در مخروط داران،‌دانه در درون مخروط رشد می کند.

  قسمت های مختلف دانه: همه ی دانه ها سه قسمت دارند:

1- پوسته که همان پوشش دانه است که از دانه محافظت می کند.

2- غذای ذخیره شده در مغز دانه به رشد گیاه جوان کمک می کند.

3- جوانه یا جنین که گیاهک جوان و بسیار ریزی در داخل دانه است.

 مخروطیان: مخروطیان گیاهان درختی اند که مخروط هایی حاوی دانه دارند. بیش تر مخروطیان درختان همیشه سبزی با برگ های محکم و شبیه سوزن اند که می توانند زمستان های سخت را از سر بگذارنند. معروف ترین آن ها درخت کاج است که عمدتاً در مناطق سردسیر می رویند. مخروط های نر به صورت خوشه ای رشد می کنند و کوچک تر از مخروط های مادهاند.مخروط های نر تعداد زیادی دانه ی گرده تولید می کنند که باد آن ها را می پراکند چوبی ساخته شده اند و هر پولک حاوی دو یا چند دانه است. دانه ها رشد می کنند و بال در می آورند به نحوی که وقتی پولک های مخروط رسیده از یکدیگر جدا می شوند باد دانه ها را تا فواصل دور پراکنده می کند.

 چهار گونه درخت از مخروطیان:

 سکویا – سدر – سرخ دار – کاج جنگلی